BETH YW YSTYR NAM SYNHWYRAIDD?
BETH YW YSTYR NAM SYNHWYRAIDD?
Term cwmpasog yw ‘nam synhwyraidd’ a ddefnyddir i ddisgrifio colli synhwyrau pellter, h.y. golwg a chlyw.
Mae tri grŵp gwahanol iawn dan nam synhwyraidd:
1. NAM AR Y GOLWG/
NAM GWELEDOL
2. NAM AR Y CLYW
3. NAM AR DDAU SYNNWYR
AR BWY Y MAE HYN YN EFFEITHIO A SUT?
AR BWY Y MAE HYN YN EFFEITHIO A SUT?
NAM AR Y GOLWG/NAM GWELEDOL
NAM AR Y GOLWG/NAM GWELEDOL
CYFANSWM POBLOGAETH BAE’R GORLLEWIN YR AMCANGYFRIFIR EU BOD WEDI COLLI GOLWG
NIFER Y PLANT A PHOBL IFANC YR AMCANGYFRIFIR EU BOD YN DDALL NEU FOD GANDDYNT OLWG RHANNOL YM MAE’R GORLLEWIN
Mae pobl sy’n colli golwg 1.7 gwaith yn fwy tebygol o gwympo ac 1.9 gwaith yn fwy tebygol o gwympo’n rheolaidd.
Mae smygwyr yn dyblu’r risg y byddant yn dioddef o anhwylderau llygaid, a hynny’n gynt na phobl nad ydynt yn smygu.
Mae gordewdra wedi’i gysylltu â sawl anhwylder llygaid, gan gynnwys cataractau.
Mae pobl o boblogaethau Asiaidd mewn mwy o berygl o ddioddef o gataractau.
Amcangyfrifir bod rhyw fath o broblem weledol yn effeithio ar 60% o bobl sydd wedi goroesi strôc.
Mae oedolion ag anawsterau dysgu’n llawer mwy tebygol o fod â nam ar eu golwg na’r boblogaeth gyffredinol.
NAM AR Y CLYW
NAM AR Y CLYW
RHAGAMCAN O NAM AR Y CLYW YMHLITH PLANT
Rhagwelir y bydd nifer y plant â nam ar y clyw’n cynyddu ychydig dros amser oherwydd y cynnydd cymedrol rhagamcanol yn nifer y bobl mewn grwpiau oedran ieuengach yn ardal Bae’r Gorllewin.
BAE’R GORLLEWIN
2015
2030
2015
PEN-Y-BONT AR OGWR
52
CASTELL-NEDD PORT TALBOT
51
ABERTAWE
84
2030
PEN-Y-BONT AR OGWR
58
CASTELL-NEDD PORT TALBOT
56
ABERTAWE
92
RHAGAMCAN O NAM AR Y CLYW YMHLITH OEDOLION
Amcangyfrifir bod 4% o’r boblogaeth oedran gweithio yng Nghymru’n gwisgo cymhorthion clyw neu maent yn hollol fyddar. Mae’r gyfradd pan geir nam ar y clyw’n cynyddu’n sylweddol yn ôl oedran. Mae’r mwyafrif helaeth o bobl sydd wedi colli clyw’n hen. Gellid priodoli’r cynnydd yn nifer disgwyliedig yr oedolion y disgwylir iddynt ddioddef o nam ar y clyw i’r cynnydd yn y boblogaeth dros 65 oed.
BAE’R GORLLEWIN
2015
2030
2015
PEN-Y-BONT AR OGWR
15289
CASTELL-NEDD PORT TALBOT
15575
ABERTAWE
25907
2030
PEN-Y-BONT AR OGWR
21026
CASTELL-NEDD PORT TALBOT
19763
ABERTAWE
33042
Bydd babanod mewn perygl o fethu datblygu sgiliau iaith ac o gyrhaeddiad addysgol isel os na sylwir bod ganddynt nam ar y clyw.
Gall mynychtra nam ar y clyw fod yn uwch yng nghymunedau lleiafrifoedd ethnig a du, yn enwedig ymhlith ymfudwyr diweddarach o wledydd lle ceir llai o imiwneiddio yn erbyn cyflyrau megis rwbela.
Mae cysylltiad rhwng ffactorau amgylcheddol a mwy o berygl o nam ar y clyw megis sŵn uchel neu anaf uniongyrchol i’r pen.
Mae pobl â nam ar y clyw’n debygol iawn o gael problemau megis tinitws ac anhwylderau cydbwysedd.
Gall fod gan bobl sydd wedi colli clyw anableddau ychwanegol neu gyflyrau iechyd tymor hir sy’n cyfyngu ar eu gweithgareddau dyddiol, megis arthritis a phroblemau symudedd.
NAM AR DDAU SYNNWYR
NAM AR DDAU SYNNWYR
NIFER Y BOBL O BOB OEDRAN SY’N DIODDEF O NAM DIFRIFOL AR Y GOLWG A NAM AR Y CLYW
BAE’R GORLLEWIN ( 2014 – 2015 )
PEN-Y-BONT AR OGWR
%
CASTELL-NEDD PORT TALBOT
%
ABERTAWE
%
NIFER Y BOBL DROS 65 OED SY’N DIODDEF O NAM DIFRIFOL AR Y GOLWG A NAM AR Y CLYW
BAE’R GORLLEWIN ( 2014 – 2015 )
PEN-Y-BONT AR OGWR
%
CASTELL-NEDD PORT TALBOT
%
ABERTAWE
%
PETHAU A GRYBWYLLWYD GAN BOBL SY’N BWYSIG IDDYNT
PETHAU A GRYBWYLLWYD GAN BOBL SY’N BWYSIG IDDYNT
PWY SY’N DERBYN CYMORTH A PHA GEFNOGAETH SYDD AR GAEL?
PWY SY’N DERBYN CYMORTH A PHA GEFNOGAETH SYDD AR GAEL?
Gwasanaethau cymhwyso i blant a phobl ifanc:
– Timau cefnogaeth synhwyraidd ym mhob awdurdod
– Athrawon synhwyraidd arbenigol a gweithwyr lles disgyblion
– Clinigau Clyw a Llygaid Bwrdd Iechyd PABM
– Cyfleuster Adnoddau yng Nghanolfan Adnoddau Trem-y-Môr ym Mhen-y-bont ar Ogwr
Mae timau cefnogaeth synhwyraidd ym mhob awdurdod lleol yn cefnogi plant ac oedolion, gan gynnwys asesiadau gweithrediadol, sgiliau cyfathrebu ac ymarferol, cyngor ar fudd-daliadau, ailsefydlu a chymhwyso. Mae’r gwasanaeth hefyd yn darparu cyfarpar i alluogi pobl i fyw’n annibynnol.
– Athrawon synhwyraidd arbenigol a gweithwyr lles disgyblion ar gyfer cefnogaeth addysgol.
– Tîm ‘Rhowch Amser i’ch Hun’ PABM, sy’n hyrwyddo pwysigrwydd sicrhau bod gwybodaeth am ofal iechyd a dulliau cyfathrebu yn hygyrch i gleifion sy’n fyddar, yn drwm eu clyw, yn ddall, sydd â golwg rhannol neu sydd â nam ar ddau synnwyr.
– Clinigau Clyw a Llygaid Bwrdd Iechyd PABM, sy’n asesu ac yn ailsefydlu plant, pobl ifanc ac oedolion.
– Gwasanaethau trydydd sector, gan gynnwys grŵp drama, clwb nofio a Grŵp Cefnogi Deafblind Cymru.
– Cyfleuster Adnoddau yng Nghanolfan Adnoddau Trem-y-Môr ym Mhen-y-bont ar Ogwr, sy’n cynnig amrywiaeth o wasanaethau cefnogi, gan gynnwys dosbarthiadau Braille, asesu a darparu cymhorthion amgylcheddol, arddangos cyfarpar megis ffonau, meddalwedd TG, iPads etc, a gweithdai symudedd a sgiliau cegin gyda sesiynau grŵp cefnogi cyfoedion.
– Mae Tîm Nam ar y Clyw hefyd ym Mhen-y-bont ar Ogwr sy’n darparu grwpiau cefnogi wythnosol ar gyfer plant sydd wedi colli clyw a’u rhieni/gofalwyr.
PA NEWIDIADAU Y MAE’N RHAID I NI GYNLLUNIO AR EU CYFER?
PA NEWIDIADAU Y MAE’N RHAID I NI GYNLLUNIO AR EU CYFER?
LAWRLWYTHWCH Y PDF I GAEL MWY O WYBODAETH
LAWRLWYTHWCH Y PDF I GAEL MWY O WYBODAETH
